Co lubi każdy Galileusz? — dwie rzeczy:
cudzy pogrzeb, własny jubileusz,
Jan Sztaudynger
Silni wiedzą – patrzący w przyszłość
W dniu 1 lipca 1954 roku decyzją ówczesnego prezesa Polskiej Akademii Nauk prof. dr hab. Jana Dembowskiego powołany został do istnienia Zakład Mechaniki Górotworu Polskiej Akademii Nauk z siedzibą w Krakowie przy Al. Mickiewicza 30 (AGH — budynek A1). W dniu 1 lipca 2014 roku upłynęło 60 lat od tego wydarzenia, zatem my dumni mieszkańcy Galicji — a przy okazji pracownicy Instytutu Mechaniki Górotworu PAN — postanowiliśmy uczynić zadość słowom zacytowanego na wstępie bon motu. I tak oto 27 czerwca 2014 r. odbyła się w siedzibie naszego instytutu przy ul. Reymonta 27 w Krakowie jednodniowa konferencja pod hasłem „Górotwór jako ośrodek wielofazowy — 60 lat Instytutu Mechaniki Górotworu Polskiej Akademii Nauk w służbie nauki i techniki”. Honorowy patronat nad konferencją objął Prezes PAN prof. dr hab. inż. Michał Kleiber.
Celem spotkania było nie tylko podsumowanie sześćdziesięciu lat działalności Instytutu, ale także przypomnienie dorobku naukowego trzech wybitnych uczonych, których życie i praca były ściśle związane z IMG PAN. W 2014 r. przypada 100 rocznica urodzin śp. prof. dr hab. inż. Jerzego Litwiniszyna — kierującego Instytutem w latach 1958-1987, 85 rocznica urodzin jego wieloletniego zastępcy i człowieka, któremu Instytut zawdzięcza swoją obecną siedzibę — prof. dr hab. inż. Stanisława Knothego, oraz 82 rocznica urodzin prof. dr hab. inż. Wacława Trutwina — ucznia prof. Jerzego Litwiniszyna, który kierował instytutem w latach 1987-2003.
W spotkaniu wzięło udział 157 osób, a wśród nich reprezentujący władze Polskiej Akademii Nauk jej Prezes — prof. dr hab. inż. Michał Kleiber oraz reprezentująca Ministra Gospodarki Pani Anna Margis – Naczelnik Wydziału Finansowania Górnictwa oraz Węgla Brunatnego i Surowców Nieenergetycznych Departamentu Górnictwa Ministerstwa Gospodarki. Obecni byli także liczni przedstawiciele środowiska naukowego i przemysłowego oraz — oczywiście — dzisiejsi i dawni pracownicy naszego Instytutu.
Konferencje rozpoczęło krótkie przypomnienie najważniejszych wydarzeń i postaci z historii IMG PAN, w którym szczególną uwagę poświecono osobie pierwszego dyrektora Instytutu, więźnia niemieckich obozów koncentracyjnych, wybitnego naukowca oraz twórcy oryginalnej polskiej szkoły inżynierów górniczych, prof. dr hab. inż. Witolda Budryka. Zwrócono również uwagę na znaczenie, jakie dla rozwoju placówki miało uzyskanie w 1968 r. własnej siedziby oraz przekształcenie w roku 1977 Zakładu w Instytut Mechaniki Górotworu.
Po wstępie głos zabrał Prezes Polskiej Akademii Nauk, prof. dr hab. inż. Michał Kleiber. Mówca pogratulował zespołowi IMG PAN dotychczasowych osiągnięć oraz poinformował, iż w dowód uznania za dotychczasową działalność Prezydium PAN podjęło decyzję o odznaczeniu Instytutu Mechaniki Górotworu Medalem Polskiej Akademii Nauk.
Kolejnym mówcą był dyrektor IMG PAN, prof. Wacław Dziurzyński. Scharakteryzował on zarówno dorobek Instytutu, jak i jego bieżącą działalność oraz omówił perspektywy na przyszłość. Swoje wystąpienie prof. Dziurzyński zakończył słowami: „Kończąc moje wystąpienie, chciałbym gorąco podziękować wszystkim pracownikom Instytutu, szczególnie tym, co są już na emeryturze, za wasz trud i codzienną pracę na rzecz nauki oraz działań w zakresie poprawy bezpieczeństwa pracy w przemyśle wydobywczym i ochrony powierzchni. Dziękuję również naszym partnerom naukowym i przemysłowym, za waszą przychylność i współpracę w osiąganiu wytyczonych celów”.
Następnie prof. Wacław Dziurzyński poinformował zebranych, że w dowód uznania za dotychczasową działalność Prezydent Rzeczpospolitej Bronisław Komorowski, uhonorował pracowników Instytutu wysokimi odznaczeniami państwowymi. W imieniu Prezydenta Rzeczpospolitej odznaczonych udekorował prof. Michał Kleiber:
- Złote Krzyże Zasługi otrzymali: Wacław Dziurzyński, Paweł Ligęza i Andrzej Krach,
- Srebrne Krzyże Zasługi otrzymali: Marek Gawor, Jerzy Krawczyk, Adam Kanciruk i Janusz Kruczkowski,
- Brązowe Krzyże Zasługi otrzymali: Przemysław Skotniczny, Mirosław Wierzbicki i Janusz Nurkowski,
- Złote Medale za Długoletnią Służbę otrzymali: Jarosław Aksamit, Tadeusz Bacia, Wiesław Chmiel, Teresa Pałka i Elżbieta Poleszczyk,
- Srebrne Medale za Długoletnią Służbę otrzymali: Bożena Bysiek, Zbigniew Lizak i Jan Palacz.
Na wniosek dyrektora IMG PAN Minister Gospodarki RP Janusz Piechociński nadał szczególnie zasłużonym dla górnictwa pracownikom IMG PAN honorowe odznaki i stopnie górnicze. W imieniu Ministra Gospodarki akty nadania honorowych stopni górniczych wręczyła mianowanym Pani Anna Margis. Otrzymali je:
- odznakę „Zasłużony dla Górnictwa RP” otrzymał: Wacław Dziurzyński,
- stopień Generalnego Dyrektora Górniczego I Stopnia otrzymali: Wacław Dziurzyński i Anton Sroka,
- stopień Dyrektora Górniczego I Stopnia otrzymali: Janusz Kruczkowski, Norbert Skoczylas i Przemysław Skotniczny,
- stopień Dyrektora Górniczego II Stopnia otrzymał: Paweł Jamróz,
- stopień Inżyniera Górniczego otrzymali: Jakub Janus, Mateusz Kudasik, Rafał Misa, Tomasz Murzyn i Piotr Ostrogórski,
- stopień Technika Górniczego otrzymali: Jarosław Aksamit i Tadeusz Bacia.
Po zakończeniu ceremonii dekoracji głos zabrali nasi goście. Serdeczne gratulacje dla Dyrekcji i całego Zespołu IMG PAN przekazali m.in.:
- Pani Anna Margis, która odczytała list gratulacyjny skierowany na ręce Dyrektora IMG PAN przez Ministra Gospodarki RP Pana Janusza Piechocińskiego,
- Pan profesor Andrzej Tytko, który przekazał gratulacje i życzenia w imieniu Jego Magnificencji Rektora AGH Pana prof. dr hab. inż. Tadeusza Słomki,
- Pan profesor Ryszard Tadeusiewicz, Członek Rzeczywisty PAN, Przewodniczący Krakowskiego Oddziału PAN, rektor AGH w latach 1998-2005,
- Pan profesor Józef Dubiński, Dyrektor Naczelny Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach,
- Pan Wojciech Magiera, Wiceprezes Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach,
- Pan Andrzej Tor, który przekazał gratulacje i życzenia w imieniu Zarządu Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A.,
- Pan Bogusław Syrek, który przekazał gratulacje i życzenia w imieniu Zarządu Katowickiego Holdingu Węglowego S.A.
Niestety, brak czasu uniemożliwił wszystkim naszym gościom zabranie głosu i większość z nich musiała się ograniczyć do przekazania osobiście prof. Dziurzyńskiemu gratulacji i życzeń dla nas wszystkich. W tym miejscu znaleźć można wspomnieć o listach gratulacyjnych, które Instytut otrzymał z okazji jubileuszu.
Następna część konferencji poświęcona była osobom tegorocznych Jubilatów. Rozpoczęła ją prezentacja sylwetki oraz dorobku naukowego śp. prof. dr hab. inż. Jerzego Litwiniszyna dokonana przez prof. Wacława Trutwina. Z kolei prof. dr hab. inż. Anton Sroka przybliżył obecnym osobę swojego nauczyciela prof. dr hab. inż. Stanisława Knothego, a na zakończenie tej części spotkania prof. Wacław Dziurzyński omówił dorobek naukowy prof. dr hab. inż. Wacława Trutwina.
Prezentacje biografii Jubilatów zakończyły oficjalną część konferencji. Po niej uczestnicy mieli okazję zwiedzić laboratoria IMG PAN, a także przygotowaną z okazji jubileuszu wystawę produkowanej w Instytucie aparatury pomiarowej oraz najważniejszych publikacji naszych pracowników, a następnie udali się na poczęstunek.
Po posiłku przyszła kolej na mniej oficjalną część konferencji, której w programie nadano tradycyjną w IMG PAN nazwę „Spotkanie pod wierzbą”. Z uwagi na liczbę obecnych nie odbyło się ono pod wspomnianym drzewem, które – choć duże i piękne – nie mogłoby pomieścić w swoim cieniu nas wszystkich, ale i tak – znowu: zgodnie z tradycją – przeciągnęło się ono do późnej nocy.
Dziś jubileusz 60-lecia IMG PAN należy już do przeszłości. Jesteśmy dumni z naszych poprzedników i mamy nadzieję okazać się ich godnymi w przyszłości. A wszystkim, którzy byli z nami w tym dniu serdecznie dziękujemy za obecność, za życzenia i wszystkie ciepłe słowa, których nam nie szczędzili.
Dyrekcja i Pracownicy
Instytutu Mechaniki Górotworu PAN
