Profesor Jan Kiełbasa – wspomnienie

14.06.2019 pożegnaliśmy Profesora Jana Kiełbasę, wybitnego i zasłużonego pracownika Instytutu Mechaniki Górotworu Polskiej Akademii Nauk, nauczyciela i wychowawcy młodej kadry naukowej naszego instytutu, przyjaciela wszystkich, którzy się z nim zetknęli.

Prof. dr hab. inż. Jan Kiełbasa był absolwentem Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, który ukończył w roku 1962. Cała jego droga zawodowa związana była najpierw z Zakładem, a potem Instytutem Mechaniki Górotworu PAN. Rozpoczął ją w 1962 r. jako st. technik w kierowanej przez prof. dr hab. inż. Andrzeja Smolarskiego Pracowni Fizycznej Zakładu Mechaniki Górotworu, a zakończył jako profesor, przechodząc na emeryturę w roku 2015.

Podczas pracy w IMG PAN pełnił wiele ważnych dla Instytutu funkcji: był wieloletnim członkiem Rady Naukowej, kierownikiem Zakładu Fizyki Przepływów oraz zastępcą Dyrektora Instytutu ds. naukowych. Na każdym z tych stanowisk wniósł znaczący, autorski wkład w rozwój Instytutu i w jego osiągnięcia.

Był wybitnym specjalistą w zakresie metrologii przepływów. Koncentrował się głównie na problemach związanych z przepływami o niewielkich prędkościach, ze szczególnym uwzględnieniem pomiarów wykonywanych termoanemometrami oraz na zagadnieniu wykorzystania fal cieplnych w metrologii powolnych przepływów. Opracował m.in. teoretycznie metodę wykorzystania tych fal zarówno do pomiaru prędkości przepływu gazów, jak również do pomiaru współczynnika dyfuzji cieplnej przepływającego medium.

W okresie pracy w IMG PAN był autorem bądź współautorem ponad 130 artykułów naukowych, współautorem i współposiadaczem 19 patentów. Był promotorem 6 zakończonych przewodów doktorskich oraz recenzentem 3 wniosków profesorskich, 4 prac habilitacyjnych i 10 prac doktorskich. W IMG PAN miał szczególne zasługi w dziedzinie dbania o rozwój młodej kadry naukowej. Na uczelni prowadził zajęcia dydaktyczne (wykłady jak i ćwiczenia laboratoryjne) z metrologii, a szczególnie z metrologii przepływów.

Był członkiem kilku Komisji PAN, w tym komisji mechaniki płynów i termodynamiki, a także pracował jako profesor zwyczajny na Wydziale Inżynierii Mechanicznej i Robotyki AGH w latach 2000-2010.

Dwukrotnie wyróżniony nagrodą Sekretarza Naukowego PAN w latach 1970 i 1976, kilkukrotnie nagrodą NOT-u. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi — 1972 r. i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski — 1990 r.

Powszechnie znany był również jego talent i bogaty dorobek organizacyjny. W latach 1984-1990 był Przewodniczącym Rady Zakładowej Związku Nauczycielstwa Polskiego przy Oddziale i Placówkach PAN w Krakowie, a w IMG PAN wielokrotnym organizatorem dorocznych Konferencji Sprawozdawczych. Zasłużył się także jako popularyzator nauki zarówno jako autor publikacji, jak i redaktor wydawnictw naukowych i okolicznościowych.

Szczególnie należy podkreślić wkład Profesora Kiełbasy w kształcenie młodych pracowników nauki. Wielu z nas, obecnych tu dzisiaj, zawdzięcza swoje stopnie naukowe jego uporowi, z jakim zmuszał nas do ich zdobywania. Odnosiliśmy czasem wrażenie, że Profesorowi bardziej na nich zależało niż nam. Profesor Jan Kiełbasa był niekwestionowanym autorytetem dla kolejnych pokoleń pracowników naukowych. Jego idee, pomysły i aktywny udział w dyskusjach naukowych pomagały w stawianiu i rozwiązywaniu nowych problemów badawczych.

Z natury pogodny i życzliwy, Profesor Jan Kiełbasa zawsze chętnie i bezinteresownie dzielił się swą wiedzą ze współpracownikami. Służył im swoją radą i doświadczeniem, zarówno w problemach naukowych, jak i w sprawach życia codziennego. Był człowiekiem wielce przez nas cenionym oraz szanowanym.